Muzeum Kresów w Lubaczowie pod koniec listopada br. zakupiło do swoich zbiorów dwie cenne ikony pochodzące z terenów dawnej eparchii przemyskiej – ikonę św. Jana Chrzciciela (kon. XVII w.) oraz Wniebowstąpienia Pańskiego (pocz. XVIII w.). To efekt pozyskanego dofinansowania w ramach programu „Rozbudowa zbiorów muzealnych” Narodowego Instytutu Muzeów, a także wsparcia, które zapewnili Powiat Lubaczowski i Województwo Podkarpackie.
Oba obiekty są przykładem najlepszego okresu rozwoju malarstwa ikonowego na ziemiach ruskich dawnej Rzeczypospolitej, szczególnie na terenie eparchii przemyskiej (XVII/XVIII w). Ikony, cenne pod względem artystycznym i ideowym, są dowodem wysokiego poziomu sztuki cerkiewnej dawnej Rzeczypospolitej. Dzięki zakupowi przez Muzeum ikony trafią do zbiorów publicznych i zostaną udostępnione zwiedzającym, szczególnie osobom zafascynowanym bogactwem i niepowtarzalnością sztuki Kresów.
Zdecydowana część kolekcji Muzeum wiąże się z dziedzictwem kulturowym Kresów dawnej Rzeczypospolitej, do których, pod względem kulturowym, zalicza się obszar ziemi lubaczowskiej i pogranicza polsko-ukraińskiego (dawniej polsko-ruskiego). Są to nie tylko zbiory związane z archidiecezją lwowską obrządku łacińskiego, która po II wojnie światowej znalazła w Lubaczowie swoją siedzibę, ale również malarstwo ikonowe.
Ikony eksponowane są w gmachu głównym Muzeum na wystawie stałej „Dziedzictwo Kresów”, w przestrzeni czytelni Muzeum oraz w swym naturalnym środowisku, jakim jest cerkiew pw. św. Paraskewy w Radrużu (k. XVI w.), jedna z najstarszych cerkwi drewnianych w Polsce, pełniąca obecnie rolę oddziału lubaczowskiego Muzeum, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i listę Pomników Historii. Głównym elementem wystroju tej świątyni jest ikonostas i ołtarze boczne (XVII–XVIII w.).
Łącznie w Muzeum Kresów Lubaczowie, zarówno jako zbiory własne, jak i depozyt Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, znajduje się prawie dwieście ikon. Są to zbiory skromne w stosunku do roli jaką Muzeum pełni w regionie w zakresie badań i popularyzacji sztuki cerkiewnej oraz działań na rzecz ochrony dziedzictwa sakralnego, a także w porównaniu do kolekcji innych muzeów o podobnym profilu: w Sanoku, Łańcucie, Przemyślu i Nowym Sączu.
Kolekcja ikon Muzeum Kresów w Lubaczowie obejmuje obiekty od XVI do początku XX w. Ukazują one przemiany malarstwa sakralnego Cerkwi wschodniej pod względem ikonograficznym i formalnym. Do najcenniejszych należą ikony, w tym fragmenty ikonostasów i ołtarzy bocznych, które pierwotnie znajdowały się na wyposażeniu cerkwi w Cewkowie, Gorajcu, Radrużu, Starych Oleszycach, Starym Bruśnie, Starym Dzikowie, Woli Wielkiej, Wólce Żmijowskiej. Wśród nich wyróżniają się unikalne w skali kraju zabytki: dwustronna, epitafijna i procesyjna ikona ze scenami Zwiastowania i Ukrzyżowania (1648 r.) z cerkwi pw. św. Paraskewy w Radrużu, ikona Pokrow Bogurodzicy (pocz. XVIII w.) z cerkwi pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gorajcu, na której ukazane są postacie pary królewskiej Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery, a także zespół ikon z ikonostasu i ołtarzy bocznych z cerkwi pw. św. Dymitra w Starym Dzikowie (pocz. XX w.), dzieła Osypa Kuryłasa, wybitnego ukraińskiego malarza z 1. połowy XX wieku. Do zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie trafiły także cenne ikony domowe z terenów Ukrainy wschodniej i Rosji, przekazane przez Urząd Celny w Przemyślu.
Dwie nowo zakupione ikony będzie można podziwiać na wystawie stałej „Dziedzictwo Kresów” w gmachu głównym Muzeum Kresów w Lubaczowie w drugiej połowie grudnia br.
elubaczow.com, mat. pras.
Bądź na bieżąco i zostań jednym z ponad 14 tysięcy naszych obserwujących!
