Konsekwencje bezprawnego składowania i wywozu odpadów

Pracom remontowo-budowlanym zawsze towarzyszy powstawanie odpadów, zwłaszcza gruzu. Niekiedy trzeba pozbywać się ich jeszcze podczas trwania budowy, z uwagi na ograniczoną przestrzeń. Ustawodawcy – zarówno europejski, jak i polski – regulują zasady pozbywania się gruzu z placów budowy i posesji, na których znajdują się obiekty remontowane. Prawo przewiduje także kary, jakie mogą być zastosowane wobec tych, którzy nie stosują się do obowiązujących przepisów i nielegalnie składują oraz wywożą odpady budowlane.

Jakie kary grożą za nielegalne składowanie i wywóz odpadów?

Osoby, które nielegalnie składują i wywożą odpady budowlane (w tym gruz), nie są anonimowe. Rozbudowany system monitoringu umożliwia i znacznie ułatwia ustalenie winowajcy. Niekiedy natomiast sam właściciel odpadów jest na tyle nieostrożny, że pozostawia w nich informacje, pozwalające go zidentyfikować. Dzięki nowoczesnej technologii, ale także rosnącej świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska, udaje się rozpoznać i ukarać coraz więcej osób nielegalnie składujących śmieci.

Art. 162 kodeksu wykroczeń przewiduje karę nagany lub grzywny dla osoby, która wyrzuca do lasu kamienie, złom, śmieci, padlinę albo jakiekolwiek inne nieczystości. Jeżeli odpady są zakopywane, zatapiane, odprowadzane do gruntu w lesie (nieczystości płynne), kara może być wyższa – grzywna lub areszt. Ponadto wobec sprawcy może być orzeczona nawiązka do wysokości kosztów zniszczenia lub neutralizacji odpadów oraz przywrócenia miejsca ich zrzucenia do stanu poprzedniego (rekultywacja gleby, oczyszczenie wody, wykopanie, wydobycie z wody).

Kodeks karny również przewiduje penalizację nielegalnego składowania, przetwarzania, utylizacji, recyklingu i przewozu odpadów. Na wykonywanie tych czynności trzeba mieć odpowiednie pozwolenia; ich brak może nieść ryzyko zagrożenia zdrowia lub życia ludzi w przypadku niewłaściwego postępowania z odpadami. To zaś naraża środowisko na zanieczyszczenie lub skażenie (obniżenie jakości wody lub powietrza, powierzchni ziemi, spustoszenia w faunie i florze w znacznych rozmiarach). W tych wypadkach, zgodnie z art. 183 kk, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ta sama kara grozi za nielegalny przywóz szkodliwych dla środowiska substancji z zagranicy lub ich wywóz za granicę.

Jeżeli nielegalny (bez zgłoszenia i wymaganych pozwoleń) wywóz za granicę lub przywóz z zagranicy dotyczy odpadów niebezpiecznych, kara pozbawienia wolności jest wyższa i wynosi od 6 miesięcy do 8 lat.

Bardzo wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że składowanie i przewóz odpadów mogą być nielegalne. Niestety, nieznajomość prawa nie zwalnia z obowiązku jego przestrzegania, w tej kwestii przepisy kodeksu karnego również nie są litościwe. W przypadkach omówionych powyżej, jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat.

Składowanie i przewóz odpadów zgodnie z prawem

Obecnie każdy obywatel zobowiązany jest do segregowania odpadów. Zasady segregacji określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. z 2017 r. poz. 19). Ustala ono Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO), którego głównym założeniem jest obowiązek oddzielania surowców, takich jak: metale, tworzywa sztuczne, papier, szkło i odpady biodegradowalne, od odpadów, które nie nadają się do recyklingu. Zasady segregacji w poszczególnych gminach ustalają władze samorządowe, które mogą dodatkowo wprowadzić nakaz rozdzielania opakowań szklanych białych i kolorowych.

Osobną kategorię stanowią odpady niebezpieczne. Zaliczają się do nich zużyte baterie, świetlówki, akumulatory, środki farmaceutyczne po upływie terminu ważności, zużyty lub zniszczony sprzęt RTV i AGD, opakowania po chemikaliach żrących. Takie odpady oddaje się w miejscach specjalnie do tego wyznaczonych przez władze gminne lub w tzw. Punktach Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK), znajdujących się we wszystkich gminach.

Oddzielne pojemniki przeznaczone są na odpady budowlane. W przypadku remontu lub przebudowy nie wolno umieszczać powstałego gruzu w ogólnodostępnych pojemnikach na odpady komunalne, znajdujących się na osiedlu. Na własnej posesji również nie wolno składować gruzu – jest to traktowane jako niedopełnienie obowiązku utrzymania ładu i porządku i może skutkować wymierzeniem kary.

Do składowania gruzu podczas prac remontowych i budowlanych przeznaczone są kontenery na gruz. Jedynym słusznym i zgodnym z przepisami rozwiązaniem jest zamówienie takiego kontenera wraz z usługą wywozu w specjalistycznej firmie. Zamówienie można złożyć telefonicznie lub mailowo. Firma dostarczy kontener we wskazane miejsce i odbierze w umówionym terminie, a następnie przewiezie do sortowni, gdzie odpady zostaną posegregowane i pokruszone. Koszt usługi obejmuje podstawienie kontenera, jego odbiór i rozładunek oraz czas wynajmu. W przypadku mniejszej ilości gruzu nie trzeba zamawiać kontenera, wystarczą worki typu big bag.

Rozwiązania stosowane w Warszawie

W stolicy przez cały czas prowadzone są intensywne prace budowlane. Miasto rozrasta się, wciąż zwiększa się liczba ludności. Aglomeracja warszawska w 2019 roku liczyła około 3,5 mln mieszkańców, a samo miasto ponad 1,7 mln. Funkcjonuje też wiele firm, które realizują wywóz gruzu w Warszawie i okolicach.

Zamówień na usługi jest bardzo wiele, mimo to kontenery podstawiane są niekiedy już następnego dnia, w zależności od lokalizacji i liczby zleceń. Prace budowlane prowadzone są w Warszawie z rozmachem i firmy wywożące gruz nie mogą narzekać na przestoje – zarówno w transporcie, jak i recyklingu odpadów.