Rodzaje żarówek, ich wady i zalety

Halogeny, LEDy, świetlówki, żarówki żarowe – stojąc przed wyborem rodzaju oświetlenia można poczuć się zagubionym. Spokojnie. Z naszym artykułem o zaletach i wadach różnych typów źródeł światła sprawa stanie się… jaśniejsza.

Czy rodzaj żarówki ma znaczenie?

Odpowiedź na powyższe pytanie jest prosta: tak. Rozwińmy jednak temat.

Oświetlenie, czy to w domu, czy miejscu pracy, ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie, zdrowie i wydajność naszych działań. Na aspekty te oddziałują takie parametry żarówek jak natężenie emitowanego przez nie światła czy temperatura barwowa.

Kolejne zagadnienie, nie mniej istotne, to kwestie energooszczędności i ekologii. Coraz większą wagę przykłada się do tego, by oświetlenie było możliwie jak najmniej szkodliwe dla środowiska, a przy tym wydajne i przyjazne dla kieszeni.

W poniższym artykule przedstawiamy różne rodzaje żarówek, ich wady i zalety.

1. Tradycyjne żarówki żarowe

W tego typu żarówkach światło wytwarzane jest przez rozgrzany drucik – żarnik – najczęściej wolframowy. Ich bańki mogą być przejrzyste, matowe lub białe. Niegdyś najbardziej popularne, obecnie wypierane są przez bardziej nowoczesne źródła światła. Oficjalnie zostały wycofane z obrotu w 2016 roku.

Ich niewątpliwym plusem była niska cena. Mocna strona tradycyjnych żarówek to także dobra jakość oddawania barw. Na tym jednak w zasadzie kończy się lista zalet żarówek żarowych. Posiadają one kilka mankamentów, które doprowadziły do wycofania ich z obiegu:

• – bardzo duży pobór energii elektrycznej;
• – niska żywotność – przy używaniu 8 godzin na dobę przepalają się średnio po ok. 4 miesiącach;
• – duża podatność na zniszczenie, a przez to – mniejsze bezpieczeństwo.

2. Żarówki halogenowe

Pod względem budowy nieco podobne do tradycyjnych żarówek żarowych, jednak znacznie wydajniejsze. W przypadku tych żarówek do bańki, oprócz obojętnego gazu, wprowadzany jest pierwiastek chemiczny z grupy halogenów (zwykle jod). W połączeniu z parami wolframu powoduje on powstanie tzw. halogenowego cyklu regeneracyjnego. W jego efekcie cząsteczki wolframu z żarnika z czasem samoistnie powracają do źródła strumienia świetlnego. Wpływa to na żywotność żarówki, a także zwiększenie jasności, co można zaliczyć do zalet. Należy jednak zaznaczyć, że ten rodzaj żarówek również stopniowo znika z rynku. W 2018 roku Unia Europejska zakazała ich produkcji, w związku z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych.

Wady żarówek halogenowych:

• – stosunkowo duży pobór energii;
• – większa niż w innych żarówkach wrażliwość na przepięcia;
• – nagrzewanie się do wysokiej temperatury.

3. Lampy fluorescencyjne

Potocznie nazywane świetlówkami lub jarzeniówkami, rzadziej neonówkami. Świetlówka to lampa wyładowcza, w której światło wytwarzane jest na skutek wyładowania jarzeniowego w rurze wypełnionej gazem. Budowa świetlówki jest nieco bardziej skomplikowana niż tradycyjnej żarówki. Jej wewnętrzna ściana pokryta jest tzw. luminoforem, a sama żarówka – wypełniona parami rtęci i argonem.

Do zalet lamp fluorescencyjnych należą:

• – niski pobór energii elektrycznej;
• – stosunkowo długa żywotność;
• – możliwość doboru niestandardowej barwy światła.

Ten rodzaj żarówek ma też jednak poważne minusy:

• – powstawanie podczas ich pracy szkodliwego promieniowania UV;
• – światło męczące dla oczu;
• – zawartość rtęci, przez co stają się niebezpieczne w przypadku stłuczenia;
• – konieczność utylizacji w specjalnie do tego przeznaczonych punktach.

4. Żarówki LED

To coraz powszechniejsza i chętniej wybierana alternatywa dla innych źródeł światła. W porównaniu do pozostałych typów żarówek LEDy mają najwięcej zalet, nic więc dziwnego, że powoli wypierają konkurencję opartą na innych technologiach. Określenie „żarówka” jest w odniesieniu do oświetlenia LED umowne, brak jest bowiem w tym przypadku nagrzewającego się żarnika. Istotą ich działania są zamontowane wewnątrz diody.

Oświetlenie LED posiada cały szereg zalet:

• – bardzo niski pobór energii;
• – długa żywotność w porównaniu do innych żarówek;
• – bardzo krótki czas osiągania pełnej jasności;
• – niewielkie nagrzewanie się;
• – przyjemne dla wzroku, niemęczące światło;
• – możliwość przyciemniania światła, a nawet zdalnego sterowania przy pomocy odpowiedniej aplikacji.

Żarówki LED mają też oczywiście minusy, jednak jest ich niewiele, co aktualnie czyni je najlepszym wyborem. Ich wady to stosunkowo wysoka cena (która jednak dość szybko zwraca się dzięki ich energooszczędności) oraz w przypadku awarii – konieczność wyrzucenia do specjalnego kosza na elektroodpady.

Podsumowując, spośród dostępnych obecnie typów oświetlenia najlepszym wyborem są żarówki LED. Mimo stosunkowo wysokiej ceny zakupu, ich używanie wiąże się z największą ilością korzyści.