W jaki sposób kontrolowane są ceny transferowe?

Dokumentacja cen transferowych obowiązuje podmioty powiązane. Mechanizm stoi na straży uczciwej konkurencji oraz zapewnienia wpływów do budżetu państwa z tytułu podatków odprowadzanych od dostaw towarów, usług czy pożyczek w sytuacji, gdy transakcja przebiega między podmiotami powiązanymi. Przedsiębiorstwa nie powinny ryzykować, starając się omijać obowiązujące regulacje, ponieważ są one skrupulatnie kontrolowane a za niewywiązanie się z obowiązków grożą sankcje podatkowe, karne i skarbowo-karne.

Procedura administracyjno-skarbowa dla cen transferowych

Do zainicjowania administracyjno-skarbowej procedury kontrolnej nie jest potrzebne żadne zgłoszenie – czynności podejmowane są z urzędu. Organ podatkowy sprawdzi kilka aspektów prawnych, formalnych i proceduralnych. Zweryfikowany zostanie termin złożenia informacji i rynkowość rozliczeń. Kontroli poddana zostanie poprawność złożonych dokumentów, również pod kątem zgodności ze stanem faktycznym.

Fiskus sprawdzi, czy podmiot nie zataił żadnego dochodu (tak opodatkowanego, jak i nieopodatkowanego), prześwietli również wydatki. Zweryfikowane zostaną ponadto dokumenty i dane przedstawione przez podatników.

Organ podatkowy ma prawo wystąpić do podatnika o przedstawienie dokumentacji cen transferowych w terminie 14 dni, wraz z dowodami potwierdzającymi stan rzeczy, przedstawiony w złożonych dokumentach. Jeśli w DCT znajdują się dokumenty obcojęzyczne, należy liczyć się z koniecznością ich uwierzytelnienia i przetłumaczenia.

Nie warto liczyć na to, że urzędnicy przeoczą pewne uchybienia – w większości przypadków kontrola ma charakter krzyżowy, a zatem obejmujący również innego podatnika. Więcej o procedurach przeczytasz na https://cenytransferowe.org/kontrola-cen-transferowych/.

Kontrola podatkowa i postępowanie podatkowe

Weryfikacja prawidłowości dokumentacji cen transferowych również podejmowana jest z urzędu. Jej celem jest upewnienie się, że podatnik wywiązuje się ze swoich obowiązków pod kątem uiszczania danin. Również w tym przypadku podmiot jest zobowiązany do przedstawienia DCT w ciągu 14 dni oraz do przetłumaczenia wszystkich wymaganych dokumentów na język polski.

Protokół ustaleń pokontrolnych obejmuje ustalenie stanu faktycznego transakcji, jaka miała miejsce między podmiotami powiązanymi. Jeśli wykazane zostaną rozbieżności pomiędzy rzeczywistością a dokumentami, wszczęte zostanie postępowanie podatkowe – najpierw w pierwszej, a jeśli jest taka potrzeba, również w drugiej instancji.

Organem I instancji jest w tym przypadku naczelnik urzędu skarbowego. Weryfikuje on, czy uzyskany dochód został właściwie zaewidencjonowany. Decyzja może potwierdzać racje podatnika lub je podważyć. Wynikiem jest umorzenie postępowania lub zobowiązanie podatnika do uiszczenia zaległości. Podatnik może podważyć decyzję i wniesienie odwołania do organu II instancji (co nie zwalnia go z obowiązku zapłaty).

W II instancji sprawę rozpatruje dyrektor izby administracji skarbowej. Jeśli oba organy będą jednomyślne, decyzja zostaje utrzymana. Gdy natomiast w II instancji postanowi o uchyleniu całości lub części decyzji, postępowanie wraca do I instancji w celu ponownego rozpatrzenia.

Postępowanie sądowe

Jeżeli decyzja organu II instancji jest niepomyślna dla podatnika i jest on pewien słuszności własnych racji, pozostaje mu kolejna droga odwołania – skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. WSA rozstrzygnie, czy decyzje podjęte przez organy I i II instancji były prawidłowe zarówno pod kątem zastosowanych przepisów prawa, jak i postępowania dowodowego. W efekcie WSA może uchylić decyzje wydane w I i II instancji albo oddalić skargę podatnika.

W tym drugim przypadku podatnik ma już tylko jedną szansę na dochodzenie swoich racji – skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Podobnie jak WSA, NSA również nie prowadzi własnego postępowania dowodowego, a jedynie weryfikuje prawidłowość działania organów, które wcześniej zajmowały się sprawą. Utrzymanie decyzji organów niższych instancji w większości przypadków oznacza konieczność pogodzenia się przez podatnika z niekorzystnym dla niego obrotem spraw. Tylko w ograniczonym zakresie, gdy możliwe jest wykazanie sprzeczności prawa polskiego z przepisami europejskimi, istnieje szansa skargi do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Polskie przepisy dotyczące cen transferowych są spójne z europejskimi, mają też jeden cel: ujednolicenie przepisów w sposób czytelny i sprawiedliwy dla wszystkich działających na rynku podmiotów, niezależnie od tego, w którym kraju mają one swoje siedziby. Kontrola jest w tym przypadku bardzo skrupulatna, ponieważ zastosowane rozwiązania zabezpieczają wpływy do budżetu, jak również interesy przedsiębiorstw i instytucji – zarówno powiązanych, jak i niepowiązanych.