Jak pokonać codzienny stres i zachować równowagę?

Stres codziennie towarzyszy każdemu z nas. To naturalna reakcja organizmu na różnego rodzaju obciążenia i wyzwania, jakich musimy podejmować się w życiu zawodowym i osobistym. W małych dawkach może nas motywować, a nawet pomagać nam w codziennych obowiązkach czy trudnych emocjonalnie sytuacjach. Jednak długotrwały lub nadmierny stres jest dla nas zwyczajnie szkodliwy i może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Jak się z nim uporać i ochronić swój spokój? 

Czym jest stres? 

Stres to inaczej napięcie psychiczne, które powstaje w sytuacji zagrożenia, utrudnienia lub niemożności realizacji ważnych dla nas zadań, celów czy wartości [source: Encyklopedia PWN]. W warunkach stresujących w organizmie podwyższa się poziom kortyzolu (hormonu stresu), a obniża poziom dopaminy i serotoniny. Wpływa to na nasze ciało i powoduje dobrze nam wszystkim znane kołatanie serca, drżenie rąk, nadmierne pocenie się czy ścisk w gardle. 

Wśród reakcji stresowych wyróżnia się 3 rodzaje: 

• – Eustres – inaczej stres pozytywny, który mobilizuje nas do działania i pozwala skupić się na realizowanym zadaniu.
  
• – Dystres – inaczej stres negatywny, silna reakcja, która powoduje zanik koncentracji i umiejętności logicznego myślenia.
  
• – Neustres – obojętna reakcja na neutralny bodziec (u niektórych może wywołać jednak dystres lub eustres).

Jakie są objawy stresu? 

Stres manifestuje się na wiele różnych sposobów. Do najczęstszych jego symptomów należą: 

• – Fizyczne: bóle głowy, brzucha, mięśni, zaburzenia rytmu snu, problemy z trawieniem
  
• – Emocjonalne: wahania nastroju, lęk, drażliwość
  
• – Poznawcze: trudności z koncentracją i pamięcią
  
• – Behawioralne: prokrastynacja, unikanie kontaktów społecznych, zaburzenia odżywiania (przejadanie się albo unikanie posiłków)
  

Pamiętaj, że bardzo ważne jest odpowiednio wczesne reagowanie na wszelkie oznaki ze strony organizmu, które mogą świadczyć, że poziom kortyzolu drastycznie wzrasta (np. problemy trawienne, które wcześniej się nie zdarzały, nerwobóle w różnych częściach ciała na myśl o pracy itd.). Jest to o tyle istotne, że długotrwały stres może mieć poważne konsekwencje dla naszego organizmu. 

Skutki długotrwałego stresu 

Długotrwały stres o dużym natężeniu, a także umiarkowany stres, który jest nieodpowiednio zaopiekowany, może przyczynić się do wielu problemów zdrowotnych (nie tylko fizycznych, lecz także psychicznych). Wyróżnia się wśród nich m.in.: 

Dolegliwości fizyczne:

• – Obniżona odporność – osoby, które doświadczają chronicznego stresu, częściej chorują; dzieje się tak, ponieważ stres osłabia układ odpornościowy.
  
• – Choroby sercowo-naczyniowe – stale podwyższony poziom kortyzolu może przyczyniać się do podniesionego ciśnienia krwi i przyspieszonej pracy serca, co znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia.
  
• – Problemy trawienne – stres zaburza także mikroflorę jelitową oraz powoduje zmiany w wydzielaniu kwasu żołądkowego, a to może prowadzić do takich zaburzeń jak zespół jelita drażliwego czy wrzody.
  

Dolegliwości psychiczne: 

• – Zaburzenia lękowe – przebywanie w ciągłym stanie “walki albo ucieczki” powoduje silne napięcie psychiczne – to idealne podłoże do powstawania zaburzeń lękowych.
  
• – Depresja – przewlekły stres może prowadzić do chronicznie obniżonego nastroju (przez nadmierny spadek dopaminy i serotoniny, który powoduje) i w efekcie do rozwoju depresji.
  
• – Wypalenie emocjonalne – specjaliści pleso wskazują, że osoby, które nie radzą sobie z długotrwałym stresem, częściej odczuwają bezradność, brak motywacji i chroniczne zmęczenie, które bez odpowiedniej strategii mogą przerodzić się w wypalenie.
  

Skuteczne i proste strategie zarządzania stresem na co dzień  

Choć jakościowy sen i wypoczynek są ważne w walce ze stresem, nie zawsze pomagają całkowicie się z nim uporać. Dobrze włączyć do swojego życia również inne nawyki, takie jak: 

• – Regularna aktywność fizyczna: To niezawodny sposób na obniżenie poziomu stresu. Postaraj się poświęcić na nią chociaż kilka minut każdego dnia, np. wyjść na krótki spacer po pracy.
  
• – Techniki mindfulness: Medytacja lub ćwiczenia oddechowe pozwolą Ci na wyciszenie umysłu i redukcję mentalnego napięcia, a dodatkowo wprowadzą Cię w stan głębokiego relaksu.
  
• – Efektywne zarządzanie czasem: By uniknąć przeciążenia obowiązkami, warto ustalić racjonalny harmonogram dnia. Jak to zrobić? Rozbijaj duże zadania na mniejsze, priotetyzuj powinności, a jeśli to możliwe – proś o pomoc w ich realizacji.
  
• – Profesjonalna pomoc: Czasem ciężko uporać się ze stresem na własną rękę. Dlatego warto też skorzystać z pomocy terapeuty, który nauczy Cię, jak nim odpowiednio zarządzać. 

Warto pamiętać, że każdy z nas reaguje na stres inaczej, dlatego istotne jest znalezienie strategii, które najlepiej odpowiadają naszym indywidualnym potrzebom.

Kiedy zgłosić się po pomoc? 

Jeśli stres zaczyna utrudniać codzienne funkcjonowanie, objawia się przewlekłym zmęczeniem, zaburzeniami snu lub emocjonalnym wyczerpaniem, to znak, że warto poszukać profesjonalnej pomocy. Psycholodzy pleso podkreślają, że wczesna interwencja może zapobiec rozwojowi poważniejszych zaburzeń i pozwolić szybciej odzyskać wewnętrzną równowagę.